Dane demograficzne:

• W 2017 r. województwo małopolskie zamieszkiwało ponad 548 tysięcy osób powyżej 65 roku życia.

• Wydłużeniu ulega przeciętne trwanie życia mieszkańców Małopolski – jest dłuższe niż średnie dla kraju. Szacunki wskazują, iż mężczyźni urodzeni w 2017 r. w Małopolsce będą żyć dłużej o 1,4 roku (przeciętnie w Małopolsce – 75,4 lat, w Polsce 74,0 lat), a kobiety – o 0,8 roku (przeciętnie 82,6 roku w Małopolsce i 81,8 lat w Polsce). Wśród województw Małopolska pod tym względem jest na II. miejscu biorąc pod uwagę mężczyzn (wyprzedza ją tylko województwo podkarpackie) i na III. biorąc pod uwagę kobiety (po województwach: podkarpackim i podlaskim).

• Według prognoz demograficznych, przy ogólnym wzroście liczby ludności, struktura wiekowa mieszkańców województwa małopolskiego w perspektywie następnych lat będzie ulegała przeobrażeniom. Liczba osób 65+ w Małopolsce będzie stale rosnąć. W 2020 r. będzie ich blisko 600 tysięcy, a w 2050 r. już ponad milion osób.

• Według prognoz Głównego Urzędu Statystycznego do 2035 roku w Małopolsce potencjał pielęgnacyjny (tj. stosunek liczby kobiet w wieku 45 – 64 lat do osób w wieku 80+) zmaleje i będzie wynosić 215 opiekunów na 100 osób potrzebujących w stosunku do 300 potencjalnych opiekunów rodzinnych w roku 2017.

Proces starzenia się społeczeństwa nie jest jedynie problemem z zakresu demografii, ale także wyzwaniem dla gospodarki. Dynamicznie zwiększająca się liczba osób w wieku poprodukcyjnym w stosunku do liczby osób w wieku produkcyjnym może stać się przyczyną załamania gospodarki, jeśli nie podejmiemy wysiłku współpracy międzysektorowej w celu wspólnego budowania nowej gałęzi biznesu, jaką jest srebrna gospodarka. Pokazuje ona, że proces starzenia ludności nie musi być jedynie obciążeniem dla systemu ekonomicznego kraju czy regionu, ale także szansą na wzrost gospodarczy i podniesienie konkurencyjności.

Pojęcie srebrnej gospodarki można ujmować zarówno jako:

    kierunek rozwoju, w którym postrzega się seniorów jako atrakcyjnych klientów, grupę, która szybko rośnie liczebnie, posiada siłę nabywczą, charakteryzuje się stałością preferencji nabywczej;

    podejście, w którym zmiana struktury potrzeb ludności oraz pewien wzrost ich aktywności postrzegany jest jako źródło postępu i rozwoju gospodarczego - koncentruje się na potrzebach i popycie starszej populacji oraz cechach, które można i należy wykorzystać, aby zwiększyć aktywność i samodzielność. Przyjmuje się przy tym, że wzrost aktywności i samodzielności osób starszych jest warunkiem lepszego zaspokajania ich potrzeb, sprzyjając wyższej jakości nie tylko ich życia, ale całego społeczeństwa .

Próba oszacowania liczby nieformalnych opiekunów ludzi starszych w Polsce (opiekunowie nieformalni nie są bowiem nigdzie rejestrowani, z wyjątkiem tych nielicznych, którzy pobierają np. specjalny zasiłek opiekuńczy, czy skorzystały z puli dostępnych 14 dni rocznie zasiłku opiekuńczego wypłacanego przez ZUS), podejmowana była po raz pierwszy w ramach międzynarodowego projektu EUROFAMCARE, realizowanego w latach 2003–2004. Na podstawie liczby osób starszych niepełnosprawnych lub wymagających pomocy dało wynik zbliżony do 2 milionów dla kraju. W Małopolsce wyniki „Badania opinii mieszkańców Małopolski na temat istotnych dla rozwoju województwa obszarów działań samorządu wojewódzkiego”, pokazują, że nawet co piąty Małopolanin opiekuje się osobą starszą, ale co trzeci pomiędzy 45 a 59 rokiem życia.

Działania w obszarze zwiększania dostępu do usług społecznych:

Dokumenty strategiczne:

    Program Strategiczny „Włączenie Społeczne” - założenia:

    wdrożenie regionalnej strategii działań w kontekście starzenia się społeczeństwa,

    kompleksowe przygotowanie Małopolski do zaspokojenia potrzeb społecznych pojawiających się

z postępem procesu starzenia się społeczeństwa,

    tworzenie warunków do maksymalnego wydłużenia czasu, w którym możliwe jest przebywanie osoby starszej we własnym środowisku i pozostanie w domu i organizacja wsparcia w ich codziennym funkcjonowaniu,

    objęcie oddziaływaniem opiekunów nieformalnych, by zapobiegać negatywnym skutkom społecznym, zdrowotnym i dotyczącym rynku pracy jakie niesie z sobą obciążenie opieką nad osobą niesamodzielną,

    tworzenie miejsc oraz oferowanie usług dostosowanych do potrzeb osób starszych, pozwalających na różnorodną ich aktywność,

    wzrost aktywności osób starszych w ich środowisku lokalnym, promocja usług adresowanych do seniorów, a także zapobieganie stygmatyzacji i marginalizacji osób starszych poprzez prowadzenie działań informacyjno-promocyjnych oraz edukacyjnych.

    Dokumenty wykonawcze do programu Strategicznego "Włączenie Społeczne":

•    Rekomendacje do prowadzenia placówek zapewniających dzienną opiekę i aktywizację osób starszych na terenie Małopolski określające m.in. cele i sposób funkcjonowania placówek zapewniających dzienną opiekę i aktywizację osób starszych, charakterystykę odbiorców wsparcia, realizację podstawowych i dodatkowych usług, minimalne i rekomendowane standardy, w tym lokalowe jakie winny spełniać placówki oraz wymagania stawiane personelowi takich placówek.

•    Rekomendacje dla prowadzenia centrów wsparcia opiekunów nieformalnych/faktycznych osób niesamodzielnych w Małopolsce - określające m.in. cele i sposób funkcjonowania centrów, charakterystykę adresatów wsparcia, zakres wymaganych usług i rekomendowane ich standardy, rekomendacje dotyczące personelu takich placówek.

    Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego na lata 2014-2020 - 9 Oś Priorytetowa Region spójny społecznie (Działanie 9.2 Usługi społeczne i zdrowotne, Poddziałanie 9.2.2 (ZIT) oraz 9.2.3 (SPR) Usługi opiekuńcze oraz interwencja kryzysowa, Typ projektu: A. działania wspierające opiekunów nieformalnych osób niesamodzielnych, B. wsparcie dla tworzenia i/lub działalności placówek zapewniających dzienną opiekę i aktywizację osób niesamodzielnych).

Dofinansowanie można otrzymać na:

    uruchomienie subregionalnego centrum wsparcia opiekunów, oferującego

co najmniej:

•    usługi „odciążeniowe”/„wytchnieniowe”/„opieki zastępczej”, umożliwiające czasowe całodobowe przebywanie osoby niesamodzielnej pod profesjonalną opieką w przypadku okresowego braku możliwości sprawowania opieki przez jej opiekuna nieformalnego lub potrzeby odpoczynku opiekuna,

•    wsparcie edukacyjno-doradcze opiekunów nieformalnych, obejmujące m.in. grupy wsparcia

w określonych kręgach tematycznych (w tym np.: grupy wirtualne i telefoniczne), organizację indywidualnego poradnictwa (w tym psychologicznego) oraz szkoleń i praktyk opiekuńczych (w tym w formach mobilnych/ niestacjonarnych), zespołową asystenturę (w formach mobilnych/niestacjonarnych) – pomoc w „zarządzaniu opieką” (usługi „menadżerów opieki”),

•    działania zwiększające dostęp opiekunów nieformalnych do informacji umożliwiających poruszanie się po różnych systemach wsparcia, dofinansowań, świadczeń itp., ułatwiających opiekę i podnoszących jej jakość,

•    edukację kierowaną do kadr różnych systemów związanych z opieką nad osobami niesamodzielnymi, w tym przede wszystkim służby zdrowia i pomocy społecznej,

•    ułatwienia w dostępie opiekunów nieformalnych do sprzętu pielęgnacyjnego, rehabilitacyjnego i medycznego w połączeniu z nauką obsługi sprzętu i doradztwem w zakresie jego wykorzystania

    wsparcie dla tworzenia i/lub działalności placówek zapewniających dzienną opiekę i aktywizację osób niesamodzielnych oferujących oddziaływania terapeutyczne i inne zapewniające utrzymanie optymalnego stanu psychofizycznego, samodzielności aktywności uczestników i niedopuszczanie do pogłębiania się dysfunkcji, a także edukację osób niesamodzielnych i ich rodzin.

Zakres usług świadczonych w placówce powinien obejmować co najmniej:

•    usługi opiekuńczo – pielęgnacyjne obejmujące co najmniej możliwość dowozu uczestników, możliwość pobytu w miejscu spełniającym odpowiednie warunki lokalowe, gwarantującym prawidłową realizację usług, ciepły posiłek, pomoc w podstawowych czynnościach życiowych oraz opiekę higieniczną w niezbędnym zakresie,

•    usługi aktywizująco – usprawniające obejmujące m.in. organizację czasu wolnego, udział

w zajęciach terapeutycznych, udział w zajęciach podnoszących sprawność psychiczną i fizyczną i aktywizujących do uczestnictwa w życiu społecznym,

•    usługi wspomagające polegające m.in. na udzielaniu informacji, edukacji, wsparciu i poradnictwu, zarówno dla uczestników, jak i ich rodzin.

• SEMINARIA 

"Profesjonalne wspieranie w życiu codziennym seniora"

"Różnorodność działań instytucjonalnych na rzecz klienta w wieku senioralnym"

"Wzbudzanie aktywności wśród seniorów- mieszkańców Domów Pomocy Społecznej oraz uczestników placówek wsparcia dziennego"

• PUBLIKACJE 

>>>Raport z badania Gminnych Rad Seniorów

Poradnik „Srebrna Gospodarka szansą dla Małopolski” 

Publikacja „Srebrna księga – senioralny audyt przestrzeni” 

• WIZYTA STUDYJNA 
  

Wizyta  studyjna w podmiotach oferujących dzienne wsparcie dla seniorów

Wizyta w Centrum Aktywizacji i Opieki Seniorów w gminie Zakliczyn.