Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Krakowie, zgodnie z Wojewódzkim Programem Polityki Prorodzinnej (aktualnie Małopolskim Programem Polityki Prorodzinnej na lata 2004 - 2007), od 2002 roku wdraża stopniowo w powiatach Małopolski program „Przeciw przemocy. Budowanie lokalnych koalicji – interwencje w przemocy domowej”.
Inicjatywa budowy systemu pomocy dla ofiar i sprawców przemocy zrodziła się w sytuacji:
• braku kompleksowego wsparcia dla osób uwikłanych w przemoc domową
• słabej informacji o możliwościach pomocy dla rodzin uwikłanych w przemoc domową
Podstawowym założeniem programu „Przeciw przemocy…” jest tworzenie zintegrowanego systemu pomocy ofiarom oraz ich rodzinom, dążenie do scalenia rozproszonych niejednokrotnie działań instytucji tak, aby powstały koalicje na rzecz przeciwdziałania przemocy, skupiające specjalistów z różnych dziedzin, kompetencyjnie i emocjonalnie gotowych do udzielenia pomocy osobom dotkniętym przemocą. Obecnie przyjmuje się, że najlepszą odpowiedzią na wyzwanie jakim jest interwencja w przemocy domowej oraz pomoc ofiarom przemocy jest działanie lokalnych zespołów interdyscyplinarnych. Zespół taki – koalicja to grupa profesjonalistów stale ze sobą współpracujących w sposób skoordynowany, dający osobom dotkniętym przemocą możliwość uzyskania kompleksowej pomocy. Członkowie zespołu reprezentują instytucje i organizacje z danego terenu (powiatu). Koalicja powiatowa skupia specjalistów z różnych dziedzin. Najczęściej są to: pracownicy socjalni, psychologowie, pedagodzy, policjanci, kuratorzy, prawnicy, przedstawiciele służby zdrowia, członkowie GKRPA. Nad działaniem zespołu interdyscyplinarnego w powiecie czuwają koordynatorzy powiatowi, odpowiedzialni za organizację cyklicznych spotkań z członkami zespołu, sprawozdawczość, reprezentowanie koalicji powiatowej na zewnątrz. Członkowie koalicji powiatowej, reprezentujący poszczególne gminy, wybierają spośród siebie liderów gminnych, których zadaniem jest zakładanie mniejszych zespołów interdyscyplinarnych w poszczególnych gminach – koalicji gminnych, promocja koalicji, udział w cyklicznych spotkaniach zespołu interdyscyplinarnego na poziomie powiatu. Koalicje gminne powstają na poziomie gminy, po to, aby osoby dotknięte przemocą i potrzebujące pomocy miały profesjonalne wsparcie w zasięgu ręki. Koalicje skupiają się na badaniu sprawy krzywdzenia rodziny, na strategii postępowania z danym przypadkiem, na problemach dotyczących terapii ofiar, ich rodzin i sprawców. Trudniejsze przypadki rozwiązywane są przez zespół interdyscyplinarny na poziomie powiatu.
Wdrażanie programu „Przeciw Przemocy” odbywa się w dwóch etapach, podczas których uczestnicy uzyskują tę samą wiedzę na temat przemocy i kompetencji poszczególnych resortów:
• cykl szkoleń i warsztatów dla pracowników pomocy społecznej, członków gminnych komisji, policji, wymiaru sprawiedliwości, oświaty, służby zdrowia; 3 moduły szkoleniowe:
aspekt psychologiczny przemocy (przemoc i jej rozpoznanie, diagnozowanie sytuacji ofiary - dynamika interakcji pomiędzy ofiarą a sprawcą, analiza mitów i stereotypów dotyczących zjawiska przemocy, zasady pierwszego kontaktu z ofiarą przemocy, formy pierwszej pomocy w sytuacjach kryzysowych, rodzaje przemocy – fizyczna/seksualna, psychiczna itp., sytuacja dzieci w rodzinie przemocowej)
aspekt prawny (przepisy prawne warunkujące działania w zakresie zjawiska przemocy – prawo karne, cywilne, lokalowe, wymiana doświadczeń z wykorzystaniem z prawa)
aspekt organizacyjny – zasady budowy i funkcjonowania koalicji i tworzenia sieci współpracy;
• etap wdrażania programu – tworzenie lokalnych koalicji na rzecz przeciwdziałania przemocy domowej, wypracowanie modelu interwencji oraz jego zastosowanie w praktyce.
SPODZIEWANE EFEKTY REALIZACJI PROGRAMU
• poszerzenie umiejętności specjalistów zaangażowanych w przeciwdziałanie przemocy
• podniesienie skuteczności działań służb pomagających ofiarom przemocy
• nabycie umiejętności tworzenia lokalnych koalicji
• usprawnienie systemu pomocy rodzinom dotkniętym przemocą
• zwiększenie społecznego zaangażowania w sprawy przeciwdziałania przemocy